Każdemu posiadaczowi ogrodu bądź działki w pewnym momencie zamarzą się drzewa owocowe. Jest to świetny sposób na wyhodowanie świeżych, zdrowych i pysznych owoców bez chemii. Dodatkowo mamy gwarancję, że nasze zbiory będą naprawdę dobrej jakości, a nie zawsze można to powiedzieć o towarach znajdujących się w sklepach.
Doświadczony ogrodnik wie , jakiego rodzaju drzewa wybrać, by jak najszybciej cieszyć się owocami wyselekcjonowanych przez niego gatunków i odmian. Na pierwsze plony trzeba niewątpliwie jakiś czas poczekać, ale kiedy się pojawią, będą cieszyły swoją obfitością.
Dla laika natomiast, który nie ma pojęcia o drzewach owocowych, będzie to nie lada wyzwanie, no bo skąd ma wiedzieć, jakie i które odmiany drzew najlepiej się sprawdzą?
Spokojnie, już objaśniamy.
Jabłonie, co warto o nich wiedzieć?
Jabłonie ((Malus) pochodzą z Chin, Azji Środkowej i Mniejszej oraz z południowo-wschodniej części Europy. Należą do rodziny różowatych. Występują powszechnie w klimacie umiarkowanym i cechuje je duża odporność na mróz, dlatego też są spotykane w krajach dużo chłodniejszych od Polski. Co więcej, odznaczają się wysoką odpornością na choroby i wyjątkowo smacznymi, soczystymi owocami, zwłaszcza starsze odmiany, które dzisiaj stają się coraz bardziej popularne.
To jedne z pierwszych gatunków drzew, które zaczynają owocować. W zależności oczywiście od rodzaju, mogą one kwitnąć od kwietnia, aż do października. Dobrze więc jeśli w swoim sadzie posadzimy kilka odmian, o różnych okresach dojrzewania owoców, wówczas możemy cieszyć się zbiorami od sierpnia do listopada. Warto także pomyśleć o takich okazach, których jabłka można przechowywać w swoim domu przez dłuższy okres.
Widok kwitnących jabłoni jest jednym z najpiękniejszych widoków w sadzie ze względu na ich niesamowite, kolorowe kwiaty, występujące w gamie rozciągającej się od bieli, żółć, czerwień i fiolet.
Jabłonie wyróżnia wrzakże ich bogata rozmaitość, nie tylko pod względem budowy i rozmiarów drzewa, ale przede wszystkim ich owoców – każdy ich rodzaj charakteryzuje się inną budową, kolorem i smakiem, dlatego znajdują one tak szerokie zastosowanie w gastronomi.
Aby wiedzieć, jakie jabłka nas interesują, krótko scharakteryzujemy kilka ich rodzajów:
JABŁOŃ GOLDEN DELICIOUS– późnozimowa, dojrzewa w połowie października, żywić się jej owocami można w grudniu. Drzewo rośnie średnio silnie, po wejściu w okres owocowania wzrost słabnie. Owoce średniej wielkości o kształcie kulisto stożkowatym, skórka zielonkawożółta lub żółta niekiedy z delikatnym, rozmytym, pomarańczowoczerwonym rumieńcem. Miąższ kremowo żółty, ścisły, soczysty, kruchy, winno słodki, aromatyczny, bardzo smaczny. Zarówno odmiana podstawowa jak i wszystkie jej sporty w okres owocowania wchodzą bardzo wcześnie, na ogół już w drugim roku po posadzeniu. Plonują bardzo obficie i corocznie. Nadaje się na przetwory.
JABŁOŃ IDARED– Jedna z najważniejszych odmian towarowych. Drzewo początkowo rośnie silnie, później umiarkowanie. Jest dobrym zapylaczem dla innych odmian. Owoce duże lub średniej wielkości, kuliste, lekko spłaszczone. Skórka błyszcząca, gładka, mocna, po dojrzeniu jasnożółta, prawie całkowicie pokryta jasnoczerwonym rumieńcem. Miąższ jasnokremowy, drobnoziarnisty, soczysty, chrupiący, zwarty. Jedna z plenniejszych odmian, szybko wchodząca w owocowanie; przydatna do konsumpcji w stanie świeżym, doskonała także do przetwórstwa.
JABŁOŃ GALA– Owocuje obficie i częściowo przemiennie. Jej drzewa rosną słabiej niż średnio, tworzą szeroką, stożkowatą, średnio zagęszczoną koronę. Odmiana późnozimowa – owoce osiągają dojrzałość zbiorczą na przełomie września i października. Przed zbiorem nie opadają, a przetrzymane dłużej na drzewie wyrastają większe i nabierają intensywniejszego rumieńca na niemal całej powierzchni. Owoce mają gładką, lśniącą, początkowo zielonkawożółtą, w miarę dojrzewania złocistożółtą skórkę, z paskowanym, marmurkowym, jaskrawym, szkarłatnoczerwonym rumieńcem. Ich bardzo smaczny miąższ jest kremowy, soczysty, drobnoziarnisty, kruchy i słodki.
JABŁOŃ OLIWKOWA ZÓŁTA PAPIERÓWKA– W okres owocowania wchodzi bardzo wcześnie, owocuje obficie. Drzewo rośnie umiarkowanie silnie, a na glebach żyznych bardzo silnie. Owoce średniej wielkości, jasno zielonkawe, w pełni dojrzałości prawie białe, o zmiennym kształcie, najczęściej stożkowate, lekko żebrowane, z jednym żebrem silniej wykształconym i przechodzącym w formie kantu na cały owoc. Skórka gładka, cienka i sucha. Miąższ bardzo delikatny, aromatyczny, kwaskowaty, zielonkawo biały.
JABŁOŃ GLOSTER– Owocowanie rozpoczyna wcześnie, zwykle w 3 roku po posadzeniu. Owocuje corocznie i obficie. Kwitnie późno – na początku maja. Jest dobrym zapylaczem dla wielu odmian. Drzewa tej odmiany rosną początkowo silnie, później umiarkowanie. Owoce mają lekko błyszczącą, zielonkawożółtą skórkę, z ciemnoczerwonym, rozmytym rumieńcem. Jabłka są charakterystycznie stożkowate, duże (przy obfitym owocowaniu osiągają zwykle średnią wielkość). Ich smaczny miąższ jest biało zielonkawy, ścisły, drobnoziarnisty, soczysty.
Ogólnie, warunki uprawy jabłoń są podobne dla każdego rodzaju tych drzew. Preferują one miejsca słoneczne. Najlepiej posadzić je na żyznej, zwięzłej glebie próchniczej. Jabłonie późno dojrzewające, należy sadzić od początku października do momentu pojawienia się pierwszych przymrozków. Wczesno dojrzewające początkiem kwietnia. W okresie uprawy istotną rolę odgrywa nawożenie – dobrze sprawdzają się nawozy organiczne i mineralne.
Grusze – co warto o nich wiedzieć?
Grusze (Pygrus), podobnie jak jabłonie należą do rodziny różowatych. Występują one w strefie klimatów umiarkowanych w Europie i Azji. Grusze są dosyć ciężkie w uprawie, ponieważ są podatne na mróz i choroby.
Gatunek tego drzewa zakwita nieco wcześniej od jabłoni, mniej więcej o tydzień. W zależności od odmiany, drzewa gruszy możemy zasadzić w okresie wiosennym bądź jesiennym. Szczególnie dotyczy to roślin z odsłoniętym korzeniem. Grusze balkonowe lub te w pojemnikach możemy spokojnie posadzić przez cały okres wegetacyjny. Jeżeli zdecydujemy się jednak na termin jesienny, wówczas nasze drzewka mają jeszcze szanse, by się zakorzenić, dzięki czemu wiosną szybciej zaczną wegetację. Należy pamiętać, iż grusze są roślinami owadopylnymi i obcopylnymi. Podczas ich hodowania trzeba zaszczepić kilka krzewów, by mogły w przyszłości obficie owocować. Grusze, tak samo jak jabłonie, możemy podzielić na trzy okresy zbiorcze: letni, jesienny i zimowy. Do grupy letniej należą między innymi odmiany
GRUSZA KLAPSA (FAWORYTKA)– Jej drzewa rosną silnie, tworząc szerokostożkową, luźną koronę, o silnie zwisających gałązkach (w starszym wieku). Owocowanie rozpoczynają średnio wcześnie, zwykle w 6 roku po posadzeniu, owocują na ogół corocznie i bardzo obficie. owoce osiągają dojrzałość zbiorczą około połowy sierpnia. Gruszki mają grubą, lekko błyszcząca, zielonkawożółtą skórkę, z brązowoczerwonym, rozmytym, punktowym rumieńcem i zielonymi, drobnymi przetchlinkami..
GRUSZA LIPCÓWKA KOLOROWA– Drzewo rośnie średnio silnie czasem silnie. Tworzy koronę wyniosłą, wąskostożkowatą, dość luźną, mało rozgałęzioną, z gałęziami zwisającymi, łatwą do formowania. Owocowanie rozpoczynają dość wcześnie, zwykle w 4-5 roku po posadzeniu, owocują bardzo obficie, na ogół co drugi rok. Gruszki mają kruchą, lekko błyszcząca, zielonkawożółtą skórkę średniej grubości, z lekkim, czerwonopomarańczowym, rozmytopaskowanym rumieńcem i bardzo drobnymi, szarordzawymi przetchlinkami. Miąższ smaczny, zielonkawokremowy, mało soczysty, średnioziarnisty, niezbyt słodki.
Grupa jesienna to na przykład
GRUSZA BONKRETA WILLIAMSA– W okres owocowania wchodzi wcześnie, w 2-3 roku po posadzeniu. Owoce są średnie lub duże. Miąższ kremowo biały, masłowy, soczysty o specyficznym aromacie i bardzo smaczny. Dojrzałość zbiorczą osiągają w pierwszej połowie września i do konsumpcji nadają się już po kilku dniach.
GRUSZA BERA HARDY- Dość późno wchodzi w okres owocowania, plonując zwykle przemiennie i średnio obficie. Owoce duże lub średniej wielkości. jajowatego kształtu, niekiedy kuliste lub stożkowato wydłużone. Skórka zielonożółta, szorstka, pokryta złotobrązowym ordzawieniem. Miąższ kremowobiały, masłowy, bardzo soczysty o winno słodkim, korzennym smaku, bez komórek kamiennych, bardzo smaczny. Odmiana deserowa, lecz nadająca się również na przetwory. Dojrzałość zbiorczą owoce osiągają pod koniec pierwszej dekady września.
Grupa zimowa
GRUSZA LUKASÓWKA– Drzewo rośnie dość silnie. Okres owocowania wchodzi średnio wcześnie około 4-5 roku po posadzeniu. Owocuje najczęściej corocznie. Owoce są duże lub bardzo duże, jajowate, żółtawozielone, czasami z niewielkim czerwonym rumieńcem. Miąższ biały słodko-winny, smaczny. Dojrzałość zbiorcza koniec września, konsumpcyjna w listopadzie i grudniu.
GRUSZA KOMISÓWKA– Wzrost silny. Korona wzniesiona, gałęzie długie i grube. Kwitnie późno. W okres owocowania wchodzi późno, dając corocznie umiarkowanie obfite plony. Rodzi duże,
szerokojajowate owoce, pokryte słabym, pomarańczowoczerwonym rumieńcem. Miąższ ma barwę białokremową, jest bardzo soczysty, nieco aromatyczny, winnosłodki i bardzo smaczny.
Odmiany grusz możemy także podzielić ze względu na ich pochodzenie- będą to grusze zachodnie, mające swój typowy gruszkowaty kształt (jak np. te opisane powyżej) i grusze azjatyckie, przypominające jabłka (np. GRUSZA JAPOŃSKA CHOJURO, GRUSZA NIJISSEIKI czy też GRUSZA SHINSEIKI).
Grusze są gatunkiem wymagającym w uprawie, dla najlepszego efektu należy je sadzić na glebie żyznej, gliniastej i głębokiej, choć tak naprawdę poradzą sobie na każdym podłożu. Rośliny te mają duże zapotrzebowania wodne, a także ciepłego okresu wegetacji. Muszą rosnąć w ciepłym, osłoniętym od wiatru miejscu, gdyż jak to już wspominaliśmy, są wrażliwe na niskie temperatury. Co roku potrzebują cięcia, pierwsze wykonujemy w pierwszym roku po posadzeniu, kolejne natomiast pod koniec okresu zimowego.
Jak widać oba gatunki mają podobny okres rozkwitu i owocowego rozrodu, jednak to chyba jabłoniom dajemy częściej szansę w domowym zacisznym ogródku, gdyż są po prostu mniej wymagające i szybko się klimatyzują. Poradzą sobie z nią wszyscy, nawet amatorzy (oczywiście z odrobiną cierpliwości). W dodatku, wielkim plusem tych roślin jest ich wygląd w okresie rozkwitu- prezentują się wręcz bajecznie. Mnóstwo odmian tych drzew muszą o czymś świadczyć, a chyba to, że częściej spożywamy jabłka, niż gruszki, prawda
